Ταξίδια
Πέτρινα χωριά, δασωμένα βουνά, φαράγγια, ορμητικά νερά
Το ράφτινγκ στην Αρκαδία γίνεται και στον Λούσιο, και στον Αλφειό. Μοναδικός συνδυασμός.
Στα πόδια του Μαινάλου και σε απόσταση 200 χιλιομέτρων από την Αθήνα, η σύγχρονη Γορτυνία εκπέμπει δυνατό σήμα και μας κερδίζει για πάντα.
«Αγνάντευσε με την ησυχία σου χαρώτο μου. Εδώ, και να θες, κανείς δεν θα σε ενοχλήσει». Ολη μέρα να κάθεσαι στο χαγιάτι του Μπελαίικου στη Στεμνίτσα, καθόλου δεν σε πειράζει. Γιατί από το τζαμωτό βλέπεις όλο το χωριό με τα πυργόσπιτα στα πόδια σου, το υπερθέαμα των βουνών γύρω σου, τον Λούσιο να υπονοείται μες στο φαράγγι... Χιόνια πάνω, πυκνή βλάστηση και άρτι ανθισμένα λουλούδια κάτω. Πουλιά που τιτιβίζουν έξω, αναμμένο τζάκι μέσα. Η υγρασία εδώ πάνω κρατάει ακόμη. Φλοκάτες, επιτραπέζια, βιβλία, τσιπουράκι και σπιτικά λικέρ, και μια Νένα να ετοιμάζει μαραθόπιτες και ομελέτες με άγρια χόρτα και σπαράγγια και όλα τα καλά του κόσμου. Ή, πιο σωστά, της Αρκαδίας.
Ορεινή Αρκαδία. Γορτυνία συγκεκριμένα. Πέτρινα χωριά, δασωμένα βουνά, φαράγγια, ορμητικά νερά, απίθανα περπατήματα, πανέμορφα μοναστήρια. Ιεροσυλία να κάθεσαι μπροστά στο τζάκι, μα και αυτό μέσα στη μαγική συνταγή της είναι.
Μετά θα πάρεις τα βουνά και τα ποτάμια. Μαίναλο και όρη Γορτυνίας: υψώνονται σαν τείχη φορτωμένα έλατα, κέδρους και ό,τι πράσινο βάλει ο νους. Στα πιο ψηλά, αλπικά λιβάδια και στα χαμηλά, Λούσιος και Αλφειός. 26 χλμ. ποτάμι ο Λούσιος. Ξεκινά κάπου από τα Λαγκάδια και χύνεται στον Αλφειό κοντά στην Καρύταινα, πριν αυτός φύγει δυτικά προς Ηλεία. Γεφύρια, νεροτριβές, νερόμυλοι, μπαρουτόμυλοι κάποτε. Πηγή ενέργειας από την προβιομηχανική περίοδο το νερό, πηγή ζωής έως σήμερα.
Καρύταινα, Στεμνίτσα, Δημητσάνα· τα χωριά με τα ηχηρά ονόματα. Ιστορία δίχως τέλος, δραστηριότητες, αμέτρητα περπατήματα, ράφτινγκ, ραπέλ. Στη Βυτίνα υπάρχει και χιονοδρομικό κέντρο (αλλά αυτή είναι κεφάλαιο από μόνη της). Στις γειτονιές του Λούσιου το κέντρο είναι η Δημητσάνα. Εκεί βρίσκονται οι τράπεζες, το Κέντρο Υγείας, το δημαρχείο. Αλλά και η Τρίπολη κοντά είναι -36 χιλιόμετρα περίπου από τη Στεμνίτσα μέσω Χρυσοβιτσίου. Το μόνο πρόβλημα είναι ο δρόμος. Χιόνι πέφτει και την άνοιξη καμιά φορά εδώ πάνω και τα εκχιονιστικά αργούν να φτάσουν. Φανταστείτε να μην ήταν και τουριστική περιοχή, δηλαδή. Το πιο αστείο από όλα, όμως, είναι ότι ο δήμος (Γόρτυνος) είναι καταχωρισμένος ως δήμος πεδινός! Με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Οχι από λάθος ή κάτι τέτοιο. Αλλά γιατί πρόλαβαν και καλύφθηκαν οι ορεινοί δήμοι που αναλογούσαν στην περιφέρεια!
Η ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ ΕΧΕΙ ΖΩΗ
«Ανοιξε ο καιρός και όλοι έχουν βγει για σπαράγγια και αγκινάρες», λέει ο Ακης καθώς αφήνει στο τραπέζι μια πορτοκαλόπιτα-θαύμα. Της μαμάς του και αυτή, όπως και όλα τα γλυκά που σερβίρει στο ιστορικό καφενείο «Γερουσία». Ετσι κυλάει η ζωή στο χωριό. Μέσα στη φύση. Κατά τα άλλα, λίγο με τον τουρισμό, λίγο με τα ζώα, λίγο με την οικοδομή. Το χωριό είναι ζωντανό, πάντως.
«Είναι κυρίως οι φοιτητές της σχολής», λέει ο Ακης. Πρόκειται για τη φημισμένη Σχολή Αργυροχρυσοχοΐας, ΙΕΚ πλέον, που έφερε φέτος στη Στεμνίτσα μια 40ριά νέους(!) και την οποία διευθύνει από το 2012 η άξια Ολγα Παπαδοπούλου. Με αυτήν στο τιμόνι, η σχολή όχι μόνο δεν έκλεισε, αλλά έχει και πρωτιές σε διεθνείς διαγωνισμούς (για το design κόσμημα πλέον), αλλά κυρίως έχει «δέσιμο» με την τοπική κοινωνία μέσω πάμπολλων έξυπνων δραστηριοτήτων.
Ετσι έπρεπε. Από τους μεταβυζαντινούς χρόνους αργυροχρυσοχόους «έβγαζε» η Στεμνίτσα. Φημισμένους τεχνίτες που ταξίδευαν στον κόσμο, μιλούσαν σε συνθηματική γλώσσα, τα μεστιτσιώτικα, και ήταν γνωστοί, εκτός από την τέχνη τους, και για τις νοθείες τους!
Γι’ αυτό γέμισαν και τη Στεμνίτσα εκκλησάκια, λένε, για να εξιλεωθούν. Τώρα αυτά είναι αφορμές για να περπατάς στα λιθόστρωτα καλντερίμια του χωριού. Και τα παλιά σπίτια βέβαια, με τα ανώγια και τα κατώγια, τα ξύλινα χαγιάτια και τις ωραίες πόρτες. Περισσότερα ενδιαφέροντα και... πιπεράτα για τους πονηρούς αλλά άξιους τεχνίτες μπορείτε να μάθετε και στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού, που είναι ανοιχτό καθημερινά (πλην Τρίτης). Αλλά σε κάθε περίπτωση, η πλατεία με το ωραίο καμπαναριό και τον Αγιο Γεώργιο με τις τοιχογραφίες του Φώτη Κόντογλου κερδίζει κάθε επισκέπτη. Οπως και το καφενείο του Ακη που λέγαμε, όπου κάθεσαι και τα λες με παλιούς και νέους γύρω από τη σόμπα, με σπιτικό κρασί και μεζέ. Κι έτσι καταλαβαίνεις πόσο μάχονται κάποιοι άνθρωποι για τον τόπο τους. Δημιουργικά και ουσιαστικά. Ακούς για την Εαρινή Σύναξη των Αργυροχρυσοχόων που διοργανώνει η σχολή Μάιο - Ιούνιο, για τον ορεινό ημιμαραθώνιο στο Μαίναλο, για το ολοκαίνουργιο εντυπωσιακό μονοπάτι του Μαινάλου. «Η διαδρομή ξεκινά από τη Στεμνίτσα και καταλήγει στα Λαγκάδια. Γίνεται βέβαια σε 5 μέρες και διασχίζει τα ομορφότερα σημεία της περιοχής, με διανυκτέρευση κάθε βράδυ σε άλλο χωριό. Στις 31 Μαΐου έχουμε και τα επίσημα εγκαίνια, με 3ήμερη γιορτή σε όλα τα χωριά. Είναι πραγματικά ένα καταπληκτικό μονοπάτι», λέει όλο ενθουσιασμό η αεικίνητη Νένα Γκριντζιά, ιδιοκτήτρια του ξενώνα Μπελαίικο. «Ε, μετά είναι και τα άλλα υπέροχα μονοπάτια. Το κλασικό του Λούσιου, το άλλο χαμηλά στη Γόρτυνα προς τα Κυκλώπεια τείχη, η ανάβαση από τη Στεμνίτσα στο αλπικό λιβάδι Σκέμνας...» συμπληρώνει. Εχουμε δρόμο μπροστά μας!
ΣΕΡΓΙΑΝΙ ΣΤΗ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ
Στον κεντρικό δρόμο που διασχίζει τη Δημητσάνα επικρατεί το αδιαχώρητο αν πέσεις στα πούλμαν. Βέβαια, αυτό καθόλου δεν σε ενοχλεί, γιατί στη Δημητσάνα δεν μένεις στον κεντρικό. Χάνεσαι στα στενά λιθόστρωτα με τα παλιά αρχοντόσπιτα, τις εκκλησίες και την ωραία ατμόσφαιρα. Και όσο χάνεσαι στους λόφους του Κάστρου και της Αγίας Παρασκευής, τόσο ζωντανεύουν μνήμες από το σχολείο - όσα διδάχτηκες στην ιστορία γίνονται λίγο πιο οικεία. Βρίσκεις το σπίτι του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, Εκκλησιαστικό Μουσείο σήμερα, το σπίτι του Παλαιών Πατρών Γερμανού, τη σπουδαία Βιβλιοθήκη - Σχολή Δημητσάνας που χάρισε στον Αγώνα χιλιάδες βιβλία για την κατασκευή φυσιγγίων, όπως μαρτυρεί στα απομνημονεύματά του ο Κολοκοτρώνης.
Και μπαρούτι προσέφερε, βέβαια, η Δημητσάνα. 14 μπαρουτόμυλοι λειτουργούσαν στις πηγές του Αϊ-Γιάννη. Εκεί όπου σήμερα είναι το ωραίο Μουσείο Υδροκίνησης. Από την άλλη μεριά, πάλι, είναι ο αποκαλούμενος Ληνός των Κολοκοτρωναίων, το κτίσμα όπου σκοτώθηκε ο αδελφός του Κολοκοτρώνη.
Συνεχίζει να λάμπει και σήμερα η Δημητσάνα. Με την ομορφιά της και τη ζωή της. «Το χωριό είναι πανέμορφο, κοντά στην Αθήνα, και έχει πολλή κίνηση», λέει η Θέφη, ιδιοκτήτρια του ξενώνα Θεονύμφη που εγκαταστάθηκε στο χωριό πριν από κάμποσα χρόνια και δεν λέει να το αφήσει. Δεν είναι η μοναδική. Ολο και περισσότεροι νέοι εγκαθίστανται χρόνο με το χρόνο στη Δημητσάνα και ασχολούνται με τη φύση και τον τουρισμό. Μάλιστα οι νέες γυναίκες του χωριού έχουν φτιάξει και σύλλογο γυναικών, μέσω του οποίου αναβιώνουν έθιμα, εκδίδουν εφημερίδα, διοργανώνουν διαγωνισμούς και διάφορα bazaar.
Υπερδραστήριο είναι και το Μουσείο Υδροκίνησης, όπου διοργανώνονται ένα σωρό ωραία πράγματα χάρη στη νέα του διευθύντρια Ηρα Παπαδοπούλου. Προβολές, εκθέσεις, ημερίδες, δραστηριότητες για παιδιά, ακόμη και θεατρική ομάδα έχει, αποτελώντας ενεργό κύτταρο του χωριού.
Ο Βαγγέλης Χαραλαμπόπουλος, πάλι, που εγκαταστάθηκε πέρυσι στο χωριό με τη σύντροφό του, διοργανώνει εκδρομές στο Μαίναλο με ποδήλατα (Τ/6932-770.065). Και με αυτά και με εκείνα, η Θέφη σε πείθει εύκολα: «Περνάμε πολύ καλά. Κι απ’ την Αθήνα, χίλιες φορές καλύτερα».
ΙΕΡΟ ΦΑΡΑΓΓΙ
Ακριβώς κάτω από τη Δημητσάνα ξεκινά το φαράγγι του Λούσιου, στο οποίο δεσπόζει η Μονή Φιλοσόφου. Η Νέα Μονή Φιλοσόφου για την ακρίβεια, γιατί η παλιά, η ερειπωμένη, από όπου άρχισαν όλα, βρίσκεται ακόμη πιο χαμηλά, κρεμασμένη μέσα στο φαράγγι. Κρυφό Σχολειό επί Τουρκοκρατίας, ιερατική σχολή αργότερα, που έδωσε τα σκήπτρα στη Νέα Μονή τον 17ο αιώνα, όπου λειτούργησε αρχικά η Σχολή Δημητσάνας. Ησυχία σήμερα στη Νέα Μονή, ερημιά στην Παλιά, όπου ψηλαφείς στα γκρέμια εγκαταστάσεις και ιστορία. Στα πόδια σου το υπερθέαμα του Λούσιου. Η πεζοπορία σε ένα από τα ομορφότερα μονοπάτια της Πελοποννήσου μπορεί κανονικά να ξεκινήσει, όμως ετούτη η διαδρομή είναι προτιμότερο να γίνει ανάποδα, από το τέλος του Λούσιου. Κάπως έτσι, όλοι οι δρόμοι οδηγούν πλέον στην Καρύταινα.
Δεκαεπτά [17] χιλιόμετρα απέχει η Καρύταινα από τη Στεμνίτσα (23 από τη Μεγαλόπολη) και είναι και αυτή ιστορικό χωριό και όμορφο, και τόσο... «ελληνικό», που απεικονιζόταν στην πίσω πλευρά του πεντοχίλιαρου. Οχι τόσο ζωντανό βέβαια και ούτε τόσο τουριστικό, αλλά κερδίζει τις εντυπώσεις με το ωραίο κάστρο της, που χτίστηκε από τους Φράγκους τον 13ο αιώνα, αλλά «έδρασε» και κατά την Τουρκοκρατία, και κατά την Επανάσταση. Λιθόκτιστα δρομάκια, βυζαντινά εκκλησάκια και παλιά πέτρινα σπίτια συνοδεύουν τις βόλτες μέσα στο χωριό. Εξω από αυτό αναλαμβάνει η φύση. Ο Αλφειός, που κυλάει στα πόδια της και στεφανώνεται από την περίφημη γέφυρα του πεντοχίλιαρου, όπως αποκαλείται σκωπτικά, καθώς επίσης απεικονιζόταν στο χαρτονόμισμα.
4 χλμ. έξω από την Καρύταινα βρίσκεται το γεφύρι του Ατσίχολου, από όπου ξεκινούν οι διαδρομές ράφτινγκ σε Λούσιο και Αλφειό. Συγκλονιστική εμπειρία.
Ακόμη πιο έξω, στο δρόμο προς Στεμνίτσα και μέσω του χωριού Ελληνικό, ο δρόμος τερματίζει στο γεφύρι του Πολυγένη. Εδώ βρίσκεται η αρχαία Γόρτυνα, το φημισμένο στην αρχαιότητα ιερό του Ασκληπιού. Καθόλου τυχαία, βέβαια, η τοποθεσία. Αισθάνεσαι και σήμερα την ενέργεια. Μέσα στις ερημιές και στα αγριολούλουδα, με τον ήχο του ποταμού και τα βουνά να κλείνουν προς Βορρά σχηματίζοντας το φαράγγι του Λούσιου. Αν κινηθείς νότια, ακολουθείς τη σήμανση για τα Κυκλώπεια τείχη (40 λεπτά), αν κινηθείς βόρεια, γρήγορα μπαίνεις στο φαράγγι.
Ωσπου να βγεις στη Μονή Φιλοσόφου στη Δημητσάνα, ύστερα από 4 ώρες περίπου, θα έχεις γίνει άλλος άνθρωπος. Πυκνή βλάστηση, τρεχούμενα νερά, γεφύρια και νερόμυλοι αναλαμβάνουν την... κάθαρση μυαλού και ψυχής.
Τη Μονή Προδρόμου θα τη βρεις στο ύψος της Στεμνίτσας. Πιστεύεις δεν πιστεύεις, είναι από τις πιο συγκλονιστικές εικόνες που θα κρατήσεις. Κρεμασμένη στην κυριολεξία μέσα στο φαράγγι, γαντζωμένη στα άγρια βράχια, σε κάνει να εκτιμάς όσους αντέχουν να κατοικούν εδώ. Και, μεταξύ μας, να τους ζηλεύεις λίγο.
Εν συντομία...
> Ωραίες βόλτες θα απολαύσετε και στη Ζάτουνα, 4 χλμ. από τη Δημητσάνα, όπου βρίσκεται και μουσείο αφιερωμένο στον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος πέρασε εδώ ένα χρόνο εξορίας.
> Αξίζει να κάνετε και μια βόλτα στο Ζυγοβίστι, φόρο τιμής στους «Αθάνατους», την προσωπική φρουρά του Κολοκοτρώνη που αναγράφεται στο τεράστιο μαρμάρινο βιβλίο-ηρώο.
> Στο χωριό Λιμποβίσι βρίσκεται το σπίτι του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που υπολειτουργεί ως μουσείο για τη ζωή και τη δράση του.
> Η Νέα Μονή Φιλοσόφου προσεγγίζεται εύκολα με το αυτοκίνητο από τη Δημητσάνα. Στην Τιμίου Προδρόμου οδηγεί δρόμος έξω από τη Στεμνίτσα και ακολουθεί σύντομο μονοπάτι (15 λεπτά). Ενδιαφέρον έχει όμως και η Μονή Αιμυαλών, η οποία απέχει 3 χλμ. από τη Δημητσάνα και η Καλαμίου, έξω από τον Ατσίχολο.
> Τουριστικές και μη πληροφορίες για την Αρκαδία θα βρείτε στο www.discovergortynia.gr, ενώ για το νέο μονοπάτι του Μαινάλου επισκεφτείτε τη σελίδα menalontrail.eu.
> Για ράφτινγκ και άλλες δραστηριότητες απευθυνθείτε στις εταιρείες: Trekking Hellas Αρκαδίας (Τ/27910-25.978) και Περιπέτεια (Τ/210- 96.46.366).
Μετάβαση
Στην περιοχή μπορείτε να πάτε είτε μέσω Τριπόλεως, περνώντας από το Χρυσοβίτσι, είτε μέσω Μεγαλόπολης, αν ο προορισμός σας είναι η Καρύταινα. Συντομότερη διαδρομή είναι μέσω Τριπόλεως, ωστόσο θα πρέπει να αναζητήσετε τον περιφερειακό δρόμο ώστε να μην μπλέξετε μέσα στην πόλη. Επίσης, δεν ενδείκνυται όταν έχει χιόνι. Ετσι, ο πιο σίγουρος δρόμος για Δημητσάνα και Στεμνίτσα είναι μέσω Νεστάνης. Πιο συγκεκριμένα, βγαίνετε από την εθνική οδό Κορίνθου - Τριπόλεως, μετά τα διόδια Νεστάνης, ακολουθώντας τις πινακίδες προς Βυτίνα - Αρχαία Ολυμπία. Από την έξοδο, η Δημητσάνα απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα και η Στεμνίτσα 58. Συνολικά η περιοχή απέχει περίπου 200 χιλιόμετρα από την Αθήνα.
Διαμονή
Μπελαίικο (Στεμνίτσα, Τ/27950-81.286, 6976-607.967, mpelleiko.gr). Το παλιό σπίτι της οικογένειας αναπαλαιώθηκε προσεκτικά και έγινε ένας όμορφος ξενώνας που περισσότερο θυμίζει το εξοχικό που όλοι θα θέλαμε. Ζεστά δωμάτια με παραδοσιακά έπιπλα, κάποια με τζάκι, και εξαιρετική θέα στο χωριό και στα βουνά. Αξέχαστο μένει το πρωινό με σπιτικά καλούδια, το χαγιάτι με το τζάκι και η προσωπική φροντίδα. Από 65 ευρώ με πρωινό.
Trikolonio country (Στεμνίτσα, Τ/27950-29.500-1, trikolonioncountry.gr). Καλοφτιαγμένο ξενοδοχείο με ωραία δωμάτια και σουίτες με κλασική διακόσμηση, μπαρ, γυμναστήριο και σάουνα. Aπό 90 ευρώ με πρωινό.
Θεονύμφη (Δημητσάνα, Τ/27950-29.215, www.theonimfi.gr). Σε παλιό αρχοντικό, με 4 ιδιαίτερα καλόγουστα δωμάτια. Φιλόξενο σαλόνι με τζάκι και εκλεκτό πρωινό. Από 80 ευρώ με πρωινό.
Καζάκος (Δημητσάνα, Τ/27950-31.660, www.xenonaskazakou.gr). Επίσης παλιό ανακαινισμένο αρχοντικό που διαχειρίζονται τα κορίτσια του ξενώνα Θεονύμφη. Με 5 δωμάτια σε country διακόσμηση και καλό πρωινό. Από 60 ευρώ με πρωινό.
Αμανίτες (Δημητσάνα, Τ/27950-31.090, 2710-411.588, www.amanites.gr). Οικογενειακός, φροντισμένος ξενώνας με 7 δίκλινα δωμάτια. 60 - 70 ευρώ με πρωινό.
Nerida boutique hotel (Δημητσάνα, Τ/27950-32.700-1, www.nerida-hotel.gr). Σε ωραία θέση πάνω από το φαράγγι του Λούσιου, με σικάτα δωμάτια και σουίτες με όλες τις σύγχρονες ανέσεις. Από 80 ευρώ με πρωινό.
Γόρτυς (Ελληνικό, Τ/27910-31.040, 6977-014.397, www.gortis.gr). «Πράσινος» ξενώνας σε ανακαινισμένο αρχοντικό του 1900, με περιποιημένα δωμάτια και ωραίο κήπο. Από 63 ευρώ με πρωινό.
Ελληνικό (Ελληνικό, Τ/27910-31.700, hotelellinikon.com). Πέτρα, ξύλο και κλασική διακόσμηση στα 9 κομψά δωμάτια και στη 1 σουίτα του φιλόξενου ξενοδοχείου.
Ελοβα (Ζάτουνα, Τ/27950-31.368, 6945-935.846, www.elova.gr). Απλά δωμάτια με τζάκι και απίθανη θέα στο φαράγγι του Λούσιου.
Από 65 ευρώ με πρωινό.
Πελασγός (Καρύταινα, Τ/27910-31.490, www.pelasgoshotel.gr). Συμπαθητικός ξενώνας κάτω από το χωριό, με μπαρ και εστιατόριο.
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
Φαγητό
Καπηλειό των αθανάτων (Δημητσάνα, Τ/6977-422.578). Αγνές πρώτες ύλες από την περιοχή και προσεγμένες αυθεντικές γεύσεις σε μαγειρευτά και ψητά. Με καλόγουστη μικρή σάλα και ωραία βεράντα.
Ζέρζοβα (Παναγιά, Τ/27950-31.753). Είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι οι ντόπιοι θα σας στείλουν στο χωριό. Γιατί ο Γιάννης και η Βαγγελιώ χρησιμοποιούν ολόφρεσκα αγνά υλικά, δικά τους ή από την περιοχή, και τα διαχειρίζονται άψογα σε μαμαδένια πιάτα.
Ου μπλέξεις (Ζάτουνα, Τ/6973-306.226). Και αγνές πρώτες ύλες, και νοστιμιά στις σπιτικές συνταγές σε ένα από τα καλύτερα ταβερνάκια της περιοχής.
Τεύθις και Θόλος (Δημητσάνα, Τ/27950-31.514). Της ίδιας οικογένειας και λογικής, για καλοφτιαγμένα μαγειρευτά και ψητά από δικά τους κρέατα.
Το Στέκι της γεύσης (Δημητσάνα, Τ/27950-31.424). Κυνήγι, μαγειρευτά και καλοψημένα κρεατικά.
Γεωργαντάς (Ελληνικό, Τ/27910-31.009). Ωραίο ταβερνάκι, με καλοφτιαγμένο χώρο, πρόσφατα ανακαινισμένο, και νόστιμα πιάτα από δικά τους κρέατα.
Κάστρο (Καρύταινα, Τ/27910-31.113). Μπαλκονάκι με θέα στο κάστρο για όποιον προλάβει και καλό φαγητό στην καρδιά του χωριού.
Σταυροδρόμι (Καρύταινα, Τ/27910-31.284). Γνωστό και ως «Πεντεφούντης» για τους ντόπιους ή «Διασταύρωση» λόγω της θέσης του στη διασταύρωση έξω από το χωριό. Καλά κρέατα και σωστές συνταγές που ξεχειλίζουν νοστιμιά και τιμιότητα.
Στεμνίτσα (Στεμνίτσα, Τ/27950-81.371). Στην πλατεία του χωριού για καλά κρεατικά, ψητά και μαγειρευτά, και γενναίες μερίδες.
______________
http://www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=206379#.VVzMA2Yrr68.facebook
